پیکان

پیکان یک خودروی سواری است که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۴ توسط ایران خودرو تولید می‌شد و در واقع فیس‌لیفتی از خودروی هیلمن هانتر است.

ایران خودرو (ایران ناسیونال) به تولید پیکان تا سال ۱۳۵۷ ادامه داد.

پس از انقلاب ۱۳۵۷، تولید پیکان کاهش یافت تا جایی که در اواخر دهه ۱۳۶۰ به مرز توقف تولید رسید.

با این حال با تولید قطعات در داخل کشور حیات پیکان تا سال ۱۳۸۴ ادامه پیدا کرد و وانت پیکان تا سال ۱۳۹۳ تولید شد و تیراژ این خودرو در زمان توقف تولید به بیش از ۲ میلیون دستگاه رسید.

سدان سری آخر مدل ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ مدل این خودرو شامل سقف پژویی و مدل‌های آخر ۸۳ شامل کیلومتر پژویی بود.

تاریخچه پیکان

پیکان قبل از انقلاب

در اوایل دهه ۱۳۴۰ احمد و محمود خیامی نزد رضا نیازمند رفته گفتند آمدیم پروانه ساخت اتومبیل بگیریم.

یک گاراژ در مشهد داریم و هر نوع اتومبیل را تعمیر می‌کنیم. ۲ میلیون تومان سرمایه داریم و برای شروع وام می‌گیریم.

چند روز گذشت و نیازمند در روزنامه خواند که شرکت دکاو ورشکسته شده و کارخانه‌اش را می‌فروشد.

برادران خیامی را خبر کرد و حدود ۲۰ روز بعد با قرار‌داد آمدند که دکاو را خریده‌اند. نیازمند این قرارداد را رد کرد چون دستگاه‌ها قدیمی بودند.

مجددا تولیدکننده‌های خودرو در دنیا را بررسی کرد.

برادران خیامی برای مذاکره با فیات رفتند. سه ماه بعد با قرارداد فیات آمدند اما وزارت صنایع آن را نیز رد کرد زیرا موتور فیات از آلومینیوم ساخته شده بود و تشخیص داده بودند برای جاده‌های ایران که کمتر آسفالت بودند مناسب نیست.

نیازمند سپس می‌گوید بروید انگلستان به شرکت روتس چون موتورهایی که می‌سازد بهترین موتور دنیاست. یک ماه بعد قرار‌داد آن را امضا کردیم.

این درحالیست که کشورهای نیجربه و کنیا و شرکت مصری عرب امریکن ویهکلز یکی دو سال پس از ایران ناسیونال خط تولید پژو ۵۰۴ را از فرانسه گرفتند و تا سالهای آغازین قرن بیست و یکم در حال تولید آن بودند.

کمپانی روتس نام اَرو (Arrow) را برای این خودرو در نظر گرفته بود و ایران ناسیونال هم معنای Arrow یعنی پیکان را برای این خودرو انتخاب کرد.

پیکان در لغت‌نامه دهخدا به معنای فلزی نوک‌دار که بر سر تیر نصب کنند است؛ و مترادف کلماتی مثل تیر و خدنگ هم می‌شود.

احمد خیامی شخصاً این نام را برای این خودرو در نظر گرفته بود.

قرارداد مونتاژ پیکان (آخرین مدل هیلمن هانتر؛ (کرایسلر) روتس ارو مدل ۱۹۶۶) در ایران بین شرکت ایران ناسیونال (ایران خودروی کنونی) و گروه صنعتی روتس (Group Rootes) انگلستان، که درحال ورشکستگی بود، بسته شد و تولید این خودرو پس از یک دهه تولید در انگلستان، در ایران شروع شد.

طراحی اصلی پیکان کاری از شرکت تالبوت از زیر مجموعه‌های گروه روتس بود.

یک سال بعد در سال ۱۳۴۷ شرکت آمریکایی کرایسلر توانست گروه صنعتی روتس را بخرد که تأثیری بر روند تولید در ایران نداشت و مدل‌های مختلف در ایران تولید می‌شد.

پیکان بعد از انقلاب

در سال ۱۳۵۹ تولید پیکان با ظاهری جدید (معروف به چراغ بنزی) طراحی معروف کرایسلر بود در ایران آغاز شد.

روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همین ترتیب تا سال ۱۳۶۴ ادامه یافت و تا این سال کماکان قطعات اصلی از خارج وارد و شرکت ایران خودرو آن‌ها را مونتاژ می‌کرد، و در کنار آن قسمت‌هایی چون بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران ساخته می‌شدند.

در سال ۱۳۶۴ خط تولید در کرایسلر انگلستان متوقف شد و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد و در نتیجه ایران خودرو با کاهش دستگاه انتقال قدرت اصلی مواجه شد و تولید پیکان از سقف بیش از ۷۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۶۳ به سه هزار دستگاه در سال ۱۳۶۸ سقوط کرد.

در این سال کارخانه پژو موافقت کرد ایران خودرو با به‌کار بردن سامانه تعلیق و موتور پژو ۵۰۴ بر روی بدنه پیکان، به تولید ادامه دهد که این روند در حدود شش سال دوام آورد.

پس از آن با ساخت قطعات لازم در ایران، ۱۶۰۰ در شهریورماه ۱۳۷۱ تولید شد و تولید آن تا ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۴، در حدود ۱۳ سال، ادامه داشت.

همچنین در سال ۱۳۷۲ طرح پرتو تایپی از سوی ایران خودرو برای پیکان معرفی شد ولی هرگز به تولید انبوه نرسید.

اما در سال ۱۳۷۳ نوعی پیکان موسوم به سپر جوشن تولید شد که فقط اندکی به آن طرح شبیه بود. یکسری از تغییرات دیگر که مربوط به طرح پیش نمونه بود نیز در سال‌های بعد در پیکان‌ها اجرا شد.

در اواخر سال ۷۹ وزیر صنایع و معادن جدید، جهانگیری- وزیر وقت صنایع و معادن-، ویسه – رئیس وقت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران-، غروی- مدیرعامل وقت ایران خودرو- و بالاخره اعضای کمیسیون صنایع مجلس همه برای خروج متفق‌القول بودند.

سخت‌گیری‌های سازمان محیط زیست باعث شد تا بر سر توقف تولید در پایان سال ۸۳ به توافق برسند.

از طرف دیگر ایران‌خودرو قراردادی با وزارت نفت بست تا اولا کمک مالی به خاطر توقف تولید بگیرد و ثانیاً به‌ازای هر دستگاه تولید خودروی دوگانه سوز شده مبلغی نیز دریافت کند.

بالاخره با کنار گذاشته شدن ملاحظات و همکاری ایران خودرو پرونده تولید در سال ۸۴ بسته شد و آخرین پیکان را به موزه سپردند تا یاد آن از میان نرود.

اگر چه موتور این خودرو که با تکنولوژی ۴۰ سال پیش تولید می‌شد همچنان در پژو آردی و پیکان وانت نهان شده و در خیابان‌ها جولان می‌داد.

همزمان و پس از همه کشمکش‌هایی که بر سر حذف پیکان از چرخه تولید ایران خودرو ایجاد شد، کسانی که به نوعی در این کار دخیل بودند از تولید یک خودروی جایگزین هم قیمت و شبیه به پیکان خبر می‌دادند.

در همین زمینه مسئولان ایران خودرو از تولید خودرویی با نام ان-پی (نیو پیکان) خبر داده و قیمت آن را حدود ۸ میلیون تومان برآورد می‌کردند.

بنا بر اظهارات مسئولان این شرکت در سال ۸۴ نیو پیکان قرار بود با طراحی بدنه بر روی پلت فرم پژو ۲۰۶ و با موتور ملی ۱۴۰۰ سی‌سی در آخر سال ۸۶ وارد بازار شود.

با این حال پژو با انجام این طرح مخالفت کرد و نهایتاً قبول کرد پروژه پژو ۲۰۶ صندوق‌دار در ایران اجرا شود.

عدم موفقیت در جایگزین کردن یک خودروی ارزان به جای پیکان توسط ایران خودرو برای این شرکت به یک مسئله بغرنج مبدل و برای دستیابی به این هدف پروژه تولید خودروهای ارزان قیمت را دنبال کرد.

یکی از کارهایی که توسط مدیران این پروژه صورت گرفت قراردادی بود که با شرکتی چینی منعقد شد.

بنا بر مفاد این قرارداد، قرار بود دو مدل خودرو چینی شرکت چری با نام‌های کیو-کیو ۶ و کووین با قیمت‌هایی در حدود ۶ و ۹ میلیون تومان از سال ۱۳۸۶ در ایران‌خودرو تولید شود.

در آن زمان اعلام شد برای تولید کیو-کیو ۶ به منظور رقابت با پراید ۳۷۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری انجام خواهد شد.

تولید این خودرو قرار بود از اوایل سال ۸۶ با تیراژ اولیه ۲۰ هزار دستگاه آغاز شود و ظرف سه سال تیراژش به ۱۰۰ هزار دستگاه برسد.

این پروژه با مخالفت وزیر صنایع مواجه شد و در نهایت به نتیجه دلخواه نرسید.

کار

کار نوعی از مدل‌های مخصوص بود. این نوع مدل در دهه ۵۰ در کارخانه ایران ناسیونال تولید شد.

این نوع خودرو بنا به درخواست مشتریانی که محل کارشان صنعتی بود ساخته شد. این خودرو بعد از انقلاب هم تولید شد.

موتور این نوع مدل از نوع مدل تخت بود که تقریباً شتاب بالایی داشت. چراغ دنده عقب این مدل از چراغ‌های ترمز و خطر و راهنما جدا بود.

کارلوکس

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، شرکت ایران خودرو از برادران خیامی گرفته شد و تحت مالکیت دولت قرار گرفت که نتیجه آن کاهش محصولات خانواده به دو نوع سدان و وانت شد.

اما دولت با سرهم کردن قطعاتی که در انبار ایران خودرو از مدل‌های قبل باقی‌مانده بود این خودرو را ساخت.

دولوکس

پیکان دولوکس یکی از معروف‌ترین مدل‌های پیکان بود. این نوع مدل از مدل‌های اولیه پیکان بود.

سپر این نوع مدل از نوع شمشیری بود. این مدل برای قد بلندها که وارد ماشین می‌شدند دشواری‌هایی ایجاد می‌کرد. فرم بدنه این مدل از نوع کبریتی بود.

دولوکس فیس‌لیفت

در اواسط دههٔ ۵۰ شمسی به دلیل انتقاداتی که به ظاهر قدیمی پیکان وارد بود، ایران ناسیونال از کرایسلر اروپا درخواست فیس‌لیفت پیکان را کرد.

کرایسلر در این فیس‌لیفت از چراغ‌های عقب و جلو، جلوپنجره، غربیلک فرمان و صفحه کیلومتر خودروی سیمکا ۱۳۰۷ استفاده کرد که آن را با نام کرایسلر آلپاین عرضه می‌کرد.

این فیس‌لیفت اختصاصاً برای بازار ایران انجام شد که در ایران به پیکان چراغ بنزی معروف شد.

نمونه‌های اولیه تا سال ۱۳۶۲ با موتور ۱۷۲۵ سی‌سی اصلی پیکان عرضه می‌شدند که همچنان پیکان دولوکس نام داشتند.

پیکان اتوماتیک

این پیکان شبیه پیکان دولوکس بود، اما تفاوت آن با دولوکس، موتوری قوی به‌قدرت ۷۳ اسب‌بخار و گیربکس اتوماتیک چهار دنده و دارای شیشه برقی جلو بود.

 استیشن

استیشن به عنوان یکی از محصولات شرکت ایران خودرو شناخته می‌شود.

این خودرو به عنوان یک وسیله نقلیه اقتصادی و کاربردی در بازار خودروی ایران معرفی شد.

پیکان استیشن از نظر ظاهری با بدنه بزرگ طراحی شده‌است که امکان حمل بار و اسباب‌های مختلف را فراهم می‌کند. این خودرو معمولاً در انجام کارهای کوچک تجاری به کار می‌رود.

سخن آخر 

برای مشاوره بیشتر یا خرید محصول میتوانید با شماره 09353027642 از طریق تلگرام یا واتساپ در تماس باشید.

کیمیا گستر با بیش از 25 سال سابقه در زمینه بلبرینگ و بیرینگ آماده پاسخگویی به سوالات شماست.