پولی (فولی) پراید

میل بادامک، برای ورود به مدار عملکرد موتور نیاز به نیروی اولیه دارد تا باز و بسته شدن سوپاپ را تنظیم نماید. تأمین‌کننده این نیروی اولیه میل‌لنگ است که از طریق تسمه تایم به میل بادامک وصل می‌شود و نیروی لازم را به آن می‌رساند. ارتباط بین این دو محور اصلی موتور نیز توسط تسمه تایم برقرار می‌شود که وظیفه انتقال نیروی چرخشی را از میل‌لنگ به میل بادامک برعهده دارد. در این بین زمان‌بندی این انتقال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که با تنظیم مسیر حرکت تسمه تایم صورت می‌گیرد.

در واقع نکته مهم در فعالیت دقیق تسمه تایم، تنظیم تایمینگ این تسمه است. این تنظیمات که ارتباط مستقیم با سفت یا شل بودن تسمه دارد، به کمک هرزگرد‌ها و پولی هرزگرد، پولی میل‌لنگ و پولی میل بادامک تنظیم می‌شود. در صورت استفاده از هریک از این پولی‌ها، طول تسمه تایم تغییراتی به خود خواهد دید.

بنابراین پولی را می‌توان یکی از اجزای اصلی موتور و سیستم تایمینگ خودرو دانست. تایمینگ خودرو برای باز و بسته شدن به‌موقع سوپاپ‌ها متناسب با حرکت پیستون و شاتون در سیلندرها اهمیت بسیار بالایی دارد و یکی از اصلی‌ترین عوامل عملکرد بهینه موتور است.

پولی یا فولی چیست و چه کاربردی دارد؟

در میان تعمیرکاران فولی نیز نامیده می‌شود، در واقع بخشی از سیستم تایمینگ خودرو است که نقش غلتکی را بازی می‌کند که تسمه تایم به دور آن می‌پیچد و دو محور اصلی موتور را به هم متصل می‌کند. به‌طور کلی، برای ارتباط بین دو محور و انتقال قدرت بین آن‌ها از چرخ‌دنده (مانند جعبه دنده) زنجیر و چرخ زنجیر (زنجیر تایم) و تسمه استفاده می‌شود.

جایگزینی سیستم تسمه دلایلی فنی مانند نوع انتقال قدرت و ایجاد و عدم ایجاد تغییر در شدت نیروی انتقالی دارد. پولی معمولا در این سیستم مانند چرخ‌دنده‌ای بدون دنده یا غلتکی تو خالی روی محور سوار می‌شود.

اگر نیاز به ایجاد تغییر در نسبت انتقال قدرت باشد، قطر پولی‌ها را تغییر می‌دهند. در صورت یکسان بودن این قطر، نسبت انتقال ۱ خواهد بود. به این ترتیب به‌دلیل فاصله زیاد محور میل‌لنگ و میل بادامک همچنین، نسبت پایین انتقال قدرت، برای انتقال انرژی چرخشی بین این دو محور از تسمه و پولی یا چرخ تسمه استفاده می‌شود.

دلیل پایین بودن نسبت انتقال قدرت بین این دو محور، نیروی کمی است که میل بادامک، دینام، واتر پمپ و اویل پمپ برای حرکت نیاز دارند.

اجزایی که همیشه یا گاهی انرژی حرکتی خود را از تسمه تایم دریافت می‌کنند. در صورتی که هر یک از این اجزا، به کمک تسمه تایم به حرکت درآیند، تسمه، در طول مسیر خود به دور پولی مخصوص آن‌ها می‌چرخد. به همین دلیل گاهی از دو تسمه در خودرو استفاده می‌شود. تسمه دیگر که با عنوان تسمه پروانه شناخته می‌شود نیز به دور پولی فن و میل‌لنگ چرخیده و ممکن است در مسیر خود با پولی و محورهای دیگر در ارتباط باشد.

انواع پولی پراید

مهمترین در خودرو پولی میل‌لنگ است. اما اجزایی دیگری نیز وجود دارند که نیروی موردنیاز خود را از طریق سیستم پولی و تسمه و از منبع میل‌لنگ دریافت می‌کنند. این اجزا عبارتند از:

• کمپرسور کولر
• پمپ هیدرولیک فرمان
• آلترناتور
• پمپ روغن
• پمپ آب

هر یک از این اجزا دارای پولی مخصوص خود هستند تا درگیری آن‌ها را با تسمه برقرار کند. به همین دلیل گاهی در برخی از خودروها شاهد تعداد زیادی چرخ تسمه و طول زیادی از تسمه پیچیده به دور آن‌ها هستیم. اما برخی از فواید سیستم پولی و تسمه در موارد ذکر شده نیز به این شرح است:

• کاهش مصرف سوخت خودرو حین استفاده از کولر
• رفع کاهش توان خودرو حین استفاده از کولر
• بهبود عملکرد سیستم ترمز حین استفاده از کولر خودرو
• حـذف فشار پمپ هیدرولیک از محور میل‌لنگ

در مسیر تسمه‌تایم بین پولی میل‌لنگ و میل بادامک، ممکن است تسمه به دور پولی دیگری به نام هرزگرد بچرخد تا زمان‌بندی انتقال قدرت با دقت بیشتری انجام شود. پولی هرزگرد ضمن تنظیم موقعیت تسمه تایم، به عملکرد یکنواخت موتور کمک می‌کند. در واقع پولی هرزگرد نقش تسمه سفت‌کن را بازی می‌کند و مانع از لقی آن می‌شود. لازم به ذکر است در این نوع سیستم انتقال قدرت، استفاده از پولی به‌تنهایی بی‌تأثیر است و سیستم با تسمه تکمیل خواهد شد.

ساختار و بدنه فولی

در ظاهر چیزی شبیه به ماسوره چرخ خیاطی است. این قطعه می‌تواند قطور، پهن، نازک و عمیق باشد. تمام این مشخصات فولی با خصوصیات تسمه‌ای که به دور آن چرخیده و درون آن قرار می‌گیرد در ارتباط است. پولی مانند چرخی است که یک شیار در وسط آن ایجاد شده باشد و تسمه درون این شیار قرار می‌گیرد بسته به قطر و سطح مقطع تسمه ابعاد شیار مشخص می‌شود. قطر پولی نیز بر حسب شرایط نیرویی که منتقل می‌شود تعیین می‌گردد.

در مرکز سوراخی برای سوار شدن روی محور مرتبط با آن را دارند. با چرخش محور، پولی به گردش در می‌آید و تسمه نیز حرکت می‌کند. سپس پولی موجود در سر دیگر را نیز به حرکت در  می‌آورد و در نهایت نیرو به محور متصل به آن منتقل می‌شود. علاوه‌بر ابعاد، فرم شیار پولی نیز متناسب با تسمه‌ای که دور آن می‌چرخد طراحی می‌شود.

بنابراین این شیار می‌تواند دندانه‌دار یا شیاردار باشد. همچنین ممکن است این شیار گرد، زاویه‌دار یا حتی به شکل ذوزنقه طراحی شود. تعیین‌کننده این فرم‌ها تسمه مرتبط با پولی است. پولی می‌تواند از جنس چدن، آهن، پلی‌آمید یا آلومینیوم باشد. جنس این قطعه مرتبط با محل مورد استفاده آن و کارایی‌اش است.

پولی میل‌لنگ

این قطعه که چرخ تایم یا پولی تایم نیز نامیده می‌شود، مهمترین چرخ تسمه خودرو است. این قطعه که روی محور خروجی میل لنگ سوار می‌شود، از بخش تشکیل شده است.

• قطعه داخلی
• قطعه میانی
• قطعه خارجی

این ساختار برای ایجاد استحکام در این قطعه در نظر گرفته می‌شود. قطعه داخلی و خارجی پولی میل‌لنگ فلزی و معمولا چدنی هستند و قطعه میانی از جنس لاستیک فشرده است که به‌سختی بین دو بخش داخلی و خارجی جاسازی می‌شود. قطعه خارجی بسته به فرم تسمه، دندانه‌دار یا شیاردار طراحی می‌شود و قطعه داخلی نیز توسط خار تثبیت و پیچ مخصوص روی محور میل‌لنگ ثابت می‌شود. قطعه میانی نیز، به دفع ضربات ناشی از قدرت انتقالی می‌پردازد.

این قطعه، انعطاف‌پذیری بسیار کمی را به پولی می‌دهد که شوک‌های ناشی از استارت خوردن موتور، روشن شدن کمپرسور کولر، چرخش‌های ناگهانی و حداکثری فرمان و ریپ‌زدن‌های احتمالی موتور به میل‌لنگ و اجزای دیگر منتقل نشود. شوک‌هایی که می‌تواند آسیب به میل‌لنگ را به‌دنبال داشته باشد.

کارکرد پولی سر میل لنگ

نقش پولی سر میل لنگ در خودرو به این صورت است که انتقال قدرت موتور به دیگر قسمت ها را به عهده دارد. انتقال قدرت به وسیله تسمه انجام می شود. سر میل لنگ باعث چرخش کمپرسور کولر، پولی های دستگاه مولد برق و پمپ هیدرولیک فرمان می شود.

پولی سر میل لنگ در سه قطعه مجزا طراحی و تولید می شود، در این صورت می تواند ضربات ناشی از کمپرسور کولر و پمپ روغن هیدرولیک به محور میل لنگ و بالعکس را دفع کند.

در ساختار سر میل لنگ قطعه داخلی و بیرونی از جنس فلز و قطعه میانی از جنس لاستیک ساخته شده است. قطعه بیرونی که از جنس فلز است. شیار هایی بر روی آن طراحی شده است که تسمه در آن جای می گیرد و حرکت می کند. پولی به وسیله قطعه داخلی آن روی محور میل لنگ قرار داده شده است، سپس آن را با خار ثابت کرده و با یک پیچ می بندند.

ممکن است این سوال مطرح شود که چرا قطعه میانی از جنس لاستیک است؟

استفاده از قطعه پلاستیکی موجب می شود کل قطعه یک انعطاف بسیار کمی داشته باشد. هنگام روشن شدن خودرو همزمان با روشن شدن کولر، در زمان ریپ زدن موتور ماشین و در حین چرخش فرمان در هنگام گردش به چپ یا راست کمترین ضربات به سر میل لنگ وارد شود.

هر قطعه ای ممکن است خراب شود (تعمیر، تعویض یا استفاده از قطعات یدکی)، اما با رعایت اصولی می توان عمر قطعه را طولانی تر کرد. به طور مثال:

زمانی که کولر روشن است ماشین را روشن نکنید.

زمانی که چرخ های خودرو در بیشترین تمایل به راست یا چپ است ماشین روشن نشود.

لوازم یدکی اورجینال و اصل را خرید کنید تا از کیفیت آن اطمینان داشته باشید (قطعات یدکی اورجینال عمر مفید و طولانی تری دارند).

انواع پولی سر میل لنگ

سر میل لنگ در انواع مختلف (متناسب با نوع خودرو) تولید می شود. که هر کدام از آن ها را نام برده و توضیح خواهیم داد:

ساده: ساده ترین نوع پولی در بازار است. یک رینگ شیاردار است. شیار های آن به شکل نیم دایره، V شکل یا صاف طراحی شده اند. برای هر شیار تسمه مخصوص ساخته شده است. نسبت به بقیه مدل ها ارزان تر است.

دنده دار: نام دیگر آن پولی سر میل لنگ تایمینگ است. از نظر ظاهری شکل دنده ها با دیگر پولی ها متفاوت است. هماهنگ کردن حرکت میل و سوپاپ به عهده پولی دنده دار است، به همین دلیل به آن فولی تایمینگ نیز می‌گویند.

انواع پولی سر میل لنگ برای خودرو های متفاوت به شرح زیر می باشد:

•  سر میل لنگ ایساکو مدل ۰۳۹۰۲۰۰۵۰۶، مناسب برای پژو ۴۰۵
•  سر میل لنگ پاسیکو مدل P56 ، مناسب برای پراید
•  سر میل لنگ ISPKO R2، مدل ۹۶۱۱۸۰۴۸۸۰
•  هرزگرد دینام فلزی، مناسب برای رنو و ال ۹۰
•  سر میل لنگ دینا پارت، مناسب برای پیکان
•  سر میل لنگ ZSPKO، مدل ۹۶۵۵۷۰۳۵۸۰

شیاردار: نوعی پولی انتقال قدرت است که شیار هایی بر روی آن قرار دارد. تسمه ها در داخل شیار ها قرار می گیرند.

سر میل لنگ بر حسب طراحی به دو دسته تقسیم می شود:

• پولی شیار دار با شیار گرد
• پولی شیار دار با شیار V

سر میل لنگ با توجه به سه مولفه قطر سر میل لنگ، گشتاور سر میل لنگ و توان مصرفی در موتور به ۵ دسته تقسیم می شود:

•  با تسمه A وSPA
•  با تسمه B و SPB
•  با تسمه C و SPC
•  با تسمه D و SPD
•  با تسمه Z و SPZ

برای هر مدل خودرو سر میل لنگ مخصوص طراحی می شود. در نتیجه باید مناسب را برای ماشین تان انتخاب کنید. توجه داشته باشید که از قطعات یدکی اورجینال استفاده کنید. برای مدل های مختلف ماشین مانند پراید، پژو ۴۰۵، پژو ۲۰۶،  پژو ۲۰۷،  زانتیا، جک، رنو مگان، تیبا، تویوتا، مزدا ۳، MWM  و …  سر میل لنگ مناسب تولید شده اند.

مخروطی: دو دایره با قطر کوچک و بزرگ بر روی پولی مخروطی شکل وجود دارد. این قطر های کوچک و بزرگ در مقابل یکدیگر قرار دارند. عملکرد مخروطی به این شکل است که با تغییر تسمه خودرو در مخروطی سرعت ماشین تغییر (کم یا زیاد) می کند.

مخروطی در دو گروه تقسیم بندی می شود:

•  تسمه تخت
•  تسمه V

بر روی سطوح شیار هایی با قطر های کوچک و بزرگ طراحی شده است که با تغییر مکان سرعت دوران (چرخش) نیز تغییر می کند.

علائم خرابی در پولی سر میل لنگ 

سر میل لنگ ممکن است به دلایل مختلفی خراب شود، از جمله:

استفاده از پولی سر میل لنگ نامرغوب (لوازم یدکی بی کیفیت) باعث می شود که عمر کوتاهی داشته باشد و عملکرد دیگر قطعات را تحت تاثیر قرار می دهد، همچنین باعث لرزش و سایش در لاستیک میانی خواهد شد.

اگر صدایی غیر عادی (مانند صدای جیغ) از پولی سر میل لنگ شنیدید، پولی خراب است. این صدا ممکن است ناشی از خرابی یکی از قطعات مانند بلبرینگ سر میل لنگ، کمپرسور کولر و … باشد. ضربه ای با شدت بسیار کم به میل لنگ وارد می کند و باعث ایجاد صدای غیر عادی در ماشین می شود.

زمانی که در جاده یا بزرگراه با سرعت زیاد حرکت می‌کنید اگر کولر را روشن کنید ضربه شدیدی به سر میل لنگ وارد می شود.

روشن کردن ماشین در زمان دور زدن باعث خرابی پولی می شود، زیرا باعث می شود به کمپرسور کولر فشار وارد شود، همچنین از طرف میل لنگ فشار زیادی به هیدرولیک فرمان وارد می شود.

خرابی هرزگرد ها یا پولی هایی که مستقیم یا غیر مستقیم با سر میلنگ ارتباط دارند باعث وارد کردن ضربه می شود.

جزای ساختاری پولی سر میل لنگ

در اینجا قسمت های مختلف توضیح داده خواهد شد:

• قسمت داخلی: این قسمت به میله متصل می شود. جنس آن از فلز و شیار دار است.
• قسمت میانی: روی قسمت داخلی قرار دارد. جنس آن تمام لاستیک است. یک حالت ارتجاعی دارد که ضربات کمپرسور به موتور را دفع و خنثی می کند.
• قسمت خارجی: روی قسمت میانی قرار دارد. جنس آن از فلز است. شیار هایی مخصوص روی آن طراحی شده است که مانع افتادن تسمه می شود.
• پیچ و خار تثبیت: خار تثبیت روی پولی در قسمت داخلی قرار می‌گیرد که به میل لنگ متصل است و با پیچ محکم می شود. خار تثبیتباعث ثابت ماندن پولی در جای خود می شود. همچنین مانع از شل شدن در هنگام چرخش می شود.

میل لنگ چیست؟

میل لنگ حرکت خطی پیستون ها در موتور را به حرکت دورانی تبدیل می کند. در واقع میل لنگ محور اصلی در موتور است. میل لنگ به کمک وسیله ‌ای به نام یاتاقان روی بلوک سیلندر سوار می شود.

قطعه دیگر بغل یاتاقانی است که لقی طول میل لنگ یا خلاصی آن را تنظیم می‌کند. میزان خلاصی میل لنگ کمتر از یک دهم میلیمتر است. میل لنگ شامل لنگ یا نقطه های اتصال متحرک و ثابت است.

لنگ های ثابت با کمک یاتاقان های ثابت بر روی سیلندر بسته و ثابت می شود که حرکت چرخشی دارند، اما لنگ های متحرک دارای حرکت چرخشی و دورانی هستند که به وسیله یاتاقان متحرک به شاتون وصل است. شاتون نیز به وسیله گژن پین به پیستون متصل می شود.

این نکته باعث حرکت رفت و برگشت در پیستون می شود (کورس پیستون) که در ادامه به حرکت دورانی تبدیل خواهد شد.

سوراخ هایی که در لنگ های ثابت وجود دارند به لنگ های متحرک راه دارند، از این سوراخ ها یاتاقان متحرک روغن کاری می شود. در قسمت جلوی میل لنگ دنده هایی طراحی شده است که به وسیله تسمه، زنجیر یا دنده، میل سوپاپ یا بادامک را می چرخانند.

دینام، کمپرسور کولر، پمپ هیدرولیک، فرمان و واتر پمپ نیروی خود را از طریق چرخش میل لنگ به دست می آورند. این نیرو از چرخش تسمه ها و سر میل لنگ تامین می‌ شود.

چرخ فلایویل (لنگر) در قسمت انتهای میل لنگ بسته می شود. کاور کلاچ و دیسک روی آن قرار دارد که نیرو را به گیربکس و در نهایت به چرخ ها منتقل می کنند.

جنس اکثر میل لنگ ها از فولاد است، که با روش فورج (از ترکیب آلیاژ فولاد یا کربن متوسط با کروم) ساخته می شوند. همچنین از فلز وانادیوم (در برابر هوا سریع تر خنک می شود) نیز استفاده شده است.

میل لنگ شامل دو نوع است:

• میل لنگ در موتور های خطی: تعداد لنگ ها و سیلندر ها برابر هستند.
• میل لنگ در موتور های خورجینی: تعداد لنگ ها نصف تعداد سیلندر ها است.

در میل لنگ وزنه هایی طراحی شده است که کار حفظ تعادل در برابر فشار پیستون و شاتون را به عهده دارد، در نتیجه وجود این وزنه ها ضروری می باشد. این کار موجب می شود موتور خودرو روان تر کار کند و چرخش موتور ماشین را افزایش می دهد.

در موتور های ۸ سیلندر و خورجینی احتمال خمیدگی (تاب برداشتن) موتور بر اثر گرما و حرارت کاهش می یابد. زمانی که موتور ماشین جوش می ‌آورد ماشین را خاموش نکنید، روی رادیاتور آب بریزید تا حرارت کاهش پیدا کند (خنک شود).

درجه حرارت مایع خنک کننده خودرو نباید از حد استاندارد بالاتر باشد، زیرا عمر مفید موتور ماشین را کاهش می دهد.

سخن آخر 

برای مشاوره بیشتر یا خرید محصول میتوانید با شماره 09353027642 از طریق تلگرام یا واتساپ در تماس باشید.

کیمیا گستر با بیش از 25 سال سابقه در زمینه بلبرینگ و بیرینگ آماده پاسخگویی به سوالات شماست.